Osmanlı'da Koku Kültürü
Osmanlı döneminde güzel kokulara ayrı bir önem verilmiştir
Güzel koku kişinin ruh halini doğrudan etkilediği için hem gündelik hayata hem de şifahanelerde kullanılmaktaydı. Osmanlı da koku zaman zaman devlet politikasının da bir parçası olarak karşımıza çıkmaktadır. Örneğin huzura kabul edilmeden önce elçilerin ellerine gül suyu serpilmesi, padişahın Vezir-i azam ve dahi Sadrazamların Divan-i Hümayun’a çıkmadan önce sürdükleri odu amber gibi.
Halk arasında ise bazı örf ve adetleri süslemiş. Osmanlıda kız görmeğe gittiğinizde yanınızda zambak kokusu götürürsünüz. Evlenecek kızların çeyiz sandıklarında karanfil, gül yasemen, ıtır vb gibi kokular konulur.
Güzel koku Osmanlılar için bir yaşam tarzıydı. Günlük hayatta gül, misk ve amber en çok kullanılan kokulardı. İnsanlar bu kokuları kullanırken mekânlar da hiçbir zaman ihmal edilmedi. Bugün artık tamamen ortadan kalkan buhurdanlar, içinde yakılan tütsülerle evleri, camileri, medreseleri kokulandırdı yüzyıllar boyunca. Kahveler amberle kokulandırılır; kokulu nargileler içilir; miskli, amberli ve kafurlu mumlar imal edilirdi. Kokulu mürekkepler, miskli, çiçek sulu yemek ve şerbet tarifleri yaratılır; akıl hastalıkları güzel kokularla tedavi edilirdi.
Osmanlının gündelik hayatta en çok kullandığı kokular gül, misk ve amber kokularıydı. İnsanlar bu kokuları kullanırken mekânlar da hiçbir zaman ihmal edilmedi. Bugün artık tamamen ortadan kalkan buhurdanlar, içinde yakılan tütsülerle evleri, camileri, medreseleri kokulandırdı yüzyıllar boyunca.
Osmanlı geleneğinde Ramazan ayının 15. günü hazırlanmak üzere baş lala tarafından Hazine-i Hümayun'dan amber, misk, sandal, oud ve gül suyu temin edilirdi.
Ritüeller ile hazırlanan bu kokunun, Kadir Gecesi'nde iştirak ettiği camide padişaha takdim edilirdi.
Mukaddes Emanetler'in kokulandırılması şu şekilde olurdu.
"Sabah namazından sonra 12 ağa tüm kutsal emanetlerin bulunduğu bölüme açılan kapıya, gül yağını sürerek girer. Bu ağaların nezle, grip ya da hasta olmaması, oruçlu ve abdestli olması gereklidir. İçeri giren ağalar, has odanın tüm duvarlarını ve mukaddes emanetlerde bulunan ayak izi, Hırka-i Saadet ve Sakal-ı Şerif'in bulunduğu odanın dolaplarını, kapılarını bu koku ile silerlerdi. Arşivde yer alan bilgiler doğrultusunda Asr-ı Saadet kokusunda misk, amber, oud, sandal, gül yağı ve gül suyu bulunmaktadır."